Onze projecten

In de Eems-Dollard zijn veel kwelders en slikken ingepolderd. Hierdoor slaat het slib uit de zee niet neer. Dit zorgt voor zeer troebel water en te weinig licht onder water. Het water van de Dollard moet helderder en zuurstofrijker worden, want dat is goed voor vogels, vissen en andere waterdieren. Daarom zijn we in de Dollard gestart met een proefproject. We onderzoeken verschillende manieren om buitendijks slib vast te leggen, omdat dat zorgt voor nieuwe leefgebieden voor planten en dieren. Ook onderzoeken we met deze manier het land kunnen beschermen tegen de zeespiegelstijging. De beste manier voeren we uiteindelijk uit.

Lees meer over het project Buitendijkse slibsedimentatie Eems-Dollard.

De dijk tussen Koehool en Lauwersmeer wordt de komende jaren verbeterd. We onderzoeken hoe we bij de dijkverbetering een ecologische meerwaarde kunnen ontwikkelen. Bijvoorbeeld door een geleidelijke overgang van zoet en zout water en de ontwikkeling van kwelders. We kijken niet alleen naar de dijk, maar onderzoeken ook samenwerkingen met andere projecten in de kustzone. We onderzoeken verschillende systeemingrepen. Zo willen we de verbinding herstellen tussen de Waddenzee en het achterland tussen Den Helder en Lauwerskust.

Lees meer over het project Dijkversterking van Koehool tot Lauwersmeer.

De dijk tussen Lauwersmeer en Vierhuizergat wordt de komende jaren verbetert. We onderzoeken hoe we bij de dijkverbetering een ecologische meerwaarde kunnen ontwikkelen. Bijvoorbeeld door een geleidelijke overgang van zoet en zout water en de ontwikkeling van kwelders. We kijken niet alleen naar de dijk, maar onderzoeken ook samenwerkingen met andere projecten in de kustzone. We onderzoeken verschillende systeemingrepen. Zo willen we de verbinding herstellen tussen de Waddenzee en het achterland tussen Den Helder en Lauwerskust.

Lees meer over het project Dijkversterking Lauwersmeer-Vierhuizergat.

De Groote Polder is een binnendijks gebied tussen Termunterzijl en Borgsweer, en het centrum van Delfzijl. Het gebied is met een dijkdoorlaat verbonden met de Waddenzee. Zo is de Groote Polder een geleidelijk overgang tussen land en zee. Het is een brakwater-natuurgebied. 

We verhogen de grond in de Groote Polder en laten deze meegroeien met de zeespiegel. Met een duiker verbinden de polder met de Eems. Zo verhoogt slib op een natuurlijk manier de kustzone. We zorgen voor meer ruimte voor de trechtervormige riviermonding met natuurlijke overgangen tussen zoet en zout water, en land en water. Samen met omwonenden maken we van de Groote Polder een recreatiegebied.

Lees meer over het project Groote Polder-Eemzijlen.

De Waddenzee is een dynamisch gebied waar eb en vloed grote delen ervan elke 6 uur gedeeltelijk droogleggen. Ongeveer de helft van de Nederlandse Waddenzee staat altijd onder water. De onderwaternatuur en ecologische waterkwaliteit ervan gaat achteruit. Daarom willen we de ecologische waterkwaliteit verbeteren om zo de onderwaternatuur herstellen. We werken maatregelen uit die de visstand herstellen. Bijvoorbeeld schuilplaatsen voor vis, het herstellen van schelpdierbanken en terugbrengen van hard substraat in de Waddenzee. Zo verbeteren we het leefgebied voor onder andere vissen, schelpdieren, macrofauna en zeegras in de Waddenzee. De Waddenzee wordt daardoor robuuster en klimaatbestendiger.

Lees meer over het project Onderwaternatuur Waddenzee.

Het Lauwersmeer en de Waddenzee zijn Natura 2000-gebieden. Het meer en zijn omgeving zijn belangrijk voor natuur, landbouw, recreatie, militair gebruik en voor de berging en afvoer van water uit Groningen, Drenthe en Friesland. De natuur en ecologische waterkwaliteit ervan zijn kwetsbaar. Tussen het Lauwersmeer en de Waddenzee is een primaire waterkering. Dit is een fysieke scheiding tussen het zoete meer en de zoute Waddenzee. Door deze scheiding kunnen vissen moeilijk van het meer naar de zee en is de zoet-zout overgang is beperkt. De biodiversiteit die hier van nature voorkomt is daardoor beperkt. We willen een natuurlijke overgang tussen zoet en zout water herstellen. Dat doen we door een meer open verbinding tussen het Lauwersmeer en de Waddenzee, en brakwaterzones in het Lauwersmeer. 

Lees meer over het project Toekomstbestendig Lauwersmeer.

Het gebied van de Meanderende Maas is een afwisseling tussen oude meanders en kanalen. We verbeteren de dijken om dijkdoorbraken te voorkomen bij hoogwater. We maken de rivier ruimer, zodat die meer water aankan. Daardoor is er minder dijkverhoging nodig aan de Maasdijk. De plannen zorgen uiteindelijk voor een aaneengesloten rivieroevergebied van 3500 hectare. Wij zorgen voor meer riviernatuur in een landschap van rivieren en moeras.

Lees meer over het project Meanderende Maas.

De PAGW-doelen zijn onderdeel van de dijkverlegging Paddenpol dat deel uitmaakt van het project dijkversterking IJsselwerken tussen Zwolle en Olst. Dit is een project onder het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). De Paddenpol ligt tussen Wijhe en Herxen. Deze dijkverlegging geeft meer ruimte voor de IJssel, een bredere uiterwaard, daling van de waterstand, een betere ecologische waterkwaliteit, meer riviernatuur en een betere beleving van het IJssellandschap.

Lees meer over het project op de website IJsselwerken.

De IJssel -Vechtdelta is een van de hotspots van de ecologische systeemopgave van PAGW. Het bestrijkt globaal het overgangsgebied tussen de rivieren de IJssel en de Vecht en het IJsselmeer. En het omvat rivierengebied, veenweidegebied en polderlandschappen. Samen met regionale partijen wordt een preverkenning uitgevoerd.

Voor de IJssel-Vechtdelta is de inzet om een laagland-moeras te ontwikkelen op het overgangsgebied tussen de rivieren en het IJsselmeer. Daarmee wordt het areaal deltalandschap uitgebreid met riet- en veenmoerassen, natuurlijke graslanden, ooibossen, natuurlijke oever en geulen. Typische soorten als de kievitsbloem en roerdomp voelen zich hier thuis.

Hebt u vragen over dit project? Mail die naar m.bijlsma@staatsbosbeheer.nl van projectleider Marloes Bijlsma.

De Gelderse Poort is een van de hotspots uit de ecologische systeemopgave van PAGW. Het bestrijkt globaal het gebied vanaf de Duitse grens tot Driel voor de Nederrijn, de Rijnstrangen, de Waal tot voorbij Nijmegen en de Zuidelijke IJssel tot Dieren. Het gebied kan zich verder ontwikkelen tot leefgebied van de zwarte ooievaar.
In dit karakteristieke en kansrijke rivierengebied staat versterking van het rivierlandschap voor ogen. Bijvoorbeeld door te zorgen dat er ooibossen en rietmoerassen bijkomen. En door de omvang van natte graslanden, geulen en plassen uit te breiden. Het gebied wordt samen met gebiedspartners ontwikkeld.

Meer weten over dit project? Mail uw vragen aan projectleider Renier Koenraadt (renier.koenraadt@rws.nl) of aan omgevingsmanager Fokke Fennema (fokke.fennema@rvo.nl). 

Het studiegebied van de preverkenning Gemeenschappelijke Maas strekt zich uit over de Maas en de omliggende gronden vanaf Eijsden tot aan Maasbracht. Tekenend voor dit deel van de Maas is dat dit Nederland, Vlaanderen en Wallonië verbindt. De afgelopen decennia is er veel veranderd in en om de Gemeenschappelijke Maas.

Inrichting, gebruik en andere drukfactoren maken dat de natuur onder druk staat. Het ecologisch systeem is uit balans en dat vormt een bedreiging voor vele soorten. Ook voor de mens kan het leiden tot onvoldoende goed drinkwater, schaarste aan zoet water in droge periodes en een minder aantrekkelijke omgeving om in te wonen, werken en recreëren.

Lees meer over de preverkenning Gemeenschappelijke Maas.

De Noord-Limburgse Terrassenmaas vormt voor PAGW een belangrijke ecologische schakel tussen enerzijds het ‘hotspotgebied’ van de Grensmaas en anderzijds de Gelderse Poort naar het noorden en de Benedenmaas/Biesbosch naar het westen toe. De Terrassenmaas is een uniek riviersysteem, met oeroude rivierterrassen en bijzondere grondwatergevoede natuur, dat sterk afwijkt van elk ander riviertraject in Nederland.

Om de natuur en waterkwaliteit van de Terrassenmaas te verbeteren heeft PAGW aansluiting gezocht bij het project Vierwaarden. Naast een onderdeel van het HoogWaterBeschermingsProgramma (HWBP) is Vierwaarden (Maasdal tussen Venlo en Broekhuizen) dus ook onderdeel geworden van twee andere Rijksprogramma’s: het PAGW-programma (Programmatische Aanpak Grote Wateren) en (als pilotproject) het programma IRM (Integraal RivierManagement). Naast de aanleg van nieuwe dijken, voorziet dit project onder meer in rivierverruimingsmaatregelen en in een bredere verbetering van de ruimtelijke kwaliteit, de natuur en de economische ontwikkelkansen van het Noord-Limburgse Maasdal. Al die onderdelen worden binnen Vierwaarden in samenhang opgepakt, waarbij voor PAGW centraal staat dat hierbij zo goed mogelijk bij de systeemkenmerken van het Limburgse terrassenlandschap wordt aangesloten.

Lees meer over het project Vierwaarden.

Bij de Wieringerhoek onderzoeken we nieuw leefgebied tussen het IJsselmeer en de Waddenzee. Dit doen we in het gebied tussen de Afsluitdijk bij Den Oever en Houtribdijk bij Enkhuizen. We onderzoeken de mogelijkheden van:

• een zoet/zoutverbinding met een beheersbare brakwaterzone;

• vismigratiemogelijkheden door de Afsluitdijk;

• natuurlijke land-waterovergangen met ondergelopen graslanden;

• ondieptes;

• luwe zones;

• achter-oevers.

Dat leidt tot betere migratiemogelijkheden voor trekvissen, kleiner verlies van zoetwatervissen door spuien, veilig broedgebied voor vogels, zachtere grenzen tussen land en (diep) water en kansen voor brakwaternatuur. Hierdoor ontstaat een divers leefgebied met meer voedsel waardoor de biodiversiteit toeneemt. 

Lees meer over het project op de projectwebsite van Wieringerhoek.

Het ecosysteem van het Markermeer is niet dynamisch en voedt maar weinig planten en dieren. Er is een geringe biodiversiteit. Daardoor is het gebied gevoelig voor verstoring. Door de aanleg van natte verbindingen naar de Oostvaardersplassen en Lepelaarplassen krijgt het gebied er een voedselrijk ondiepwatergebied bij. We onderzoeken hoe we het Markermeer met deze plassen kunnen verbinden.

Door het creëren van een ondiepe zone als overgangsgebied tussen het meer en de plassen krijgt de biodiversiteit in het Markermeer een impuls. Ook ondersteunt dit de uitwisseling van vis tussen de Oostvaardersplassen en het Markermeer.

Verder zoeken we naar functionele verbindingen tussen de binnendijkse plassen en het Markermeer. Daarmee komt er een betere uitwisseling van water en voedingsstoffen en wordt vismigratie mogelijk. Zo verbetert de natuur in zowel het Markermeer als de binnendijkse plassen.

Lees verder meer over het project Oostvaardersoevers.

De Friese IJsselmeerkust kent een hoge natuurwaarde dankzij relatief veel buitendijkse gebieden met ondiep water. Maar door waterpeilbeheer en golfslag hebben de buitendijkse gebieden last van erosie en gaat belangrijk leefgebied voor plant en dier verloren.

We werken aan het behoud en de versterking van de natuurwaarden in dit gebied. Doel is het verbeteren en creëren van leefgebieden voor vogels en vissen. Ook verbinden we binnendijks en buitendijks gebied om de veerkracht van het ecosysteem te versterken. Bijvoorbeeld door het toevoegen van leefgebieden voor vissen. Verder maken we geleidelijke overgangen tussen land en water en grotere ondiepe zones.

De Noord-Hollandse Markermeerkust is een oud cultuurlandschap. Het project werkt samen met het regionaal ambitieprogramma APRK, dat onder regie van de provincie Noord-Holland staat. We versterken de bestaande natuurwaarden met een aantal kleinschalige projecten. Mogelijke maatregelen zijn: de aanleg van achter-oevers, natuurvriendelijke ondiepe oeverzones en voorzieningen voor vismigratie. Door de maatregelen ontstaat een snoer van gebieden voor vissen, waterplanten en vogels voor en achter de dijk.

De aanleg van Marker Wadden heeft een groot positief effect op de waterkwaliteit en natuurwaarde van het Markermeer. In deze fase worden nog 2 extra eilanden aangelegd en meer nieuw leefgebied gerealiseerd. Zo ontstaat een gebied dat door schaal en diversiteit een bijdraagt aan een robuuster ecosysteem. De natuurverbinding tussen Trintelzand en straks de Oostvaardersplassen en Lepelaarplassen verbetert. En de toename van ondiepten leidt tot gunstige omstandigheden voor een gezonde vispopulatie.

Hoewel de 1e fase van het project Marker Wadden begin juni 2023 is afgerond, blijven er de komende jaren wel werkzaamheden plaatsvinden. Zo blijft bijvoorbeeld Boskalis tot 2030 de randen van de eilanden onderhouden en blijft het projectteam in stand voor onder andere de verdere inrichting van het 7e eiland en overdracht aan de Beheereenheid Flevoland van Natuurmonumenten.

Op de Roggenplaat hebben we miljoenen kuub zand opgespoten. Hierdoor hebben we honderden hectaren intergetijdengebied zijn hersteld. Op de Galgeplaat doen we dit de komende jaren ook. Het effect blijft enkele decennia in stand. Dat betekent dat zeehonden en de vele duizenden steltlopers, grutto’s, wulpen en tureluurs hier weer terecht kunnen.

De zandsuppleties dempen ook de golfaanval op de dijken rondom de Oosterschelde. Daarmee zorgt de sedimentstrategie voor meer natuur.  Ook komt er meer waterveiligheid en ontstaan nieuwe recreatiemogelijkheden. De Galgeplaat is een belangrijke plek voor vogels en zeehonden. Door zand aan te brengen (suppletie), blijven de Galgeplaat en slikken behouden als belangrijke plek voor vogels en zeehonden.

Lees meer over dit project op de website van Rijkswaterstaat.

De Biesbosch-Rijnmaasmonding is een omvangrijk gebied. Het is één van de weinige zoetwatergetijdengebieden die de wereld telt. Dit gebied vormt één van de hotspots uit de ecologische systeemopgave van PAGW-Rivieren. Ondanks verschillende uitgevoerde projecten en geplande maatregelen, blijkt uit onderzoek dat in de grotere wateren van de Biesbosch-Rijnmaasmonding de natuur- en waterkwaliteit de komende jaren nog steeds niet op orde is, en op sommige plekken zelfs nog verder verslechtert. Klimaatverandering en een toenemend maatschappelijk gebruik zorgen ervoor dat de druk op de Biesbosch Rijn-Maasmonding verder toeneemt. In de preverkenning Biesbosch-Rijnmaasmonding (BRM) wordt onderzocht hoe de natuur en de ecologische waterkwaliteit verbeterd kunnen worden en welke maatregelen de meeste kansen bieden om een robuust en veerkrachtig ecosysteem te ontwikkelen.

Lees meer over het project Bieschbosch-Rijnmaasmonding.

Het Schelde-estuarium bestaat uit de Vlaamse Zeeschelde en de Nederlandse Westerschelde en Voordelta (Vlakte van de Raan). Natuur en waterkwaliteit staan daar onder druk door bedijking, inpoldering, vaargeulverruiming, het intensieve scheepvaartverkeer, zandwinning en afvalwaterlozing. Een verbeterstap is gezet met de uitvoering van het Vlaams-Nederlands verdrag over de Ontwikkelingsschets 2010 Schelde-estuarium. Dat verdrag omvat een aantal maatregelen voor het in balans verbeteren van de veiligheid, toegankelijkheid en natuurlijkheid van het estuarium.

Lees meer over het project Welzinge en Schorerpolder.

De Rijn-, Maas- en Scheldemonding (RMS) is een nationaal en internationaal belangrijk deltagebied voor vissen en vogels. De RMS strekt zich uit van de Westerschelde, Voordelta, de Nieuwe Waterweg richting de Brabantse rivieren tot aan de Biesbosch. De RMS dient voor veel verschillende soorten vis als kraamkamer en toegangspoort naar het achterland. Voor grote populaties vogels is de delta van groot belang als foerageer-, rust- en broedgebied.

Lees meer over het project Vis en Vogels Rijn- Maas- Scheldemonding.